Αρχαία Φιγαλεία
Η Αρχαία Φιγάλεια (ή Φιγαλεία) υπήρξε μια ακμαία και σημαντική πόλη της αρχαίας Αρκαδίας. Βρίσκεται κοντά στα σημερινά χωριά της Ηλείας Φιγαλεία και Περιβόλια, στην όμορφη κοιλάδα του ποταμού Νέδα. Η Νέδα (ο μοναδικός θυληκός ποταμός) πήρε το όνομά της από την νύμφη Νέδα, θεότητα των νερών. Η πόλη ήταν κτισμένη σε ύψωμα, με πολλά τείχη γύρω από γκρεμούς και ισχυρό οχειρωτικό περίβολο και εκοσμείτο από ωραία αγάλματα. Στην πόλη υπήρχε το ιερό της Αρτέμιδος "σώτειρας" με λίθινο άγαλμα της θεάς και γυμναστήριο με ωραιότατα αγάλματα του Ερμή και του ολυμπιονίκη του παγκρατίου Αρραχίωνα. Οι Φιγαλείς είχαν δύο ιερά βουνά. Το Κωτίλιον όρος, όπου έκτισαν τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και το Ελάιον όρος (νότια από το χωριό Στόμιο της Ηλείας), στη νότια πλευρά του οποίου υπήρχε μια σπηλιά, πάνω από το βαθύ φαράγγι, όπου λατρευόταν η Μέλαινα Δήμητρα.
Οι Φιγαλείς, που έρεπαν στο γλέντι και στην καλοζωία και ήταν λάτρεις του κρασιού και των ταξιδιών. Είχαν μάλιστα φτιάξει ναό αφιερωμένο στο Διόνυσο τον ακρατοφόρο, το άγαλμα του οποίου έλαμπε κόκκινο μέσα στα αμπέλια, βαμμένο με κινναβάρι (θειούχο υδράργυρο). Στα ρωμαϊκά χρόνια οι Φιγαλείς έκοψαν νομίσματα που εμφάνιζαν τη Νέδα με τη μορφή θεού που κρατάει στα χέρια του υδρία απ' όπου χύνεται νερό.
Η πόλη ιδρύθηκε από τον Φίγαλο, γιό του Λυκάωνα, ιδρυτή της Λυκόσουρας. Το 659 π.Χ. η πόλη κυριεύτηκε από τους Σπαρτιάτες, με τους οποίους είχε μακροχόνια διαμάχη. Oι Φιγαλείς χάνοντας την ελευθερία τους εγκατέλειψαν την πατρίδα τους. Μετά από λίγα χρόνια ζήτησαν χρησμό από την Πυθία για το αν θα ανακτήσουν την πατρίδα και την ελευθερία τουςπολεμώντας τους Σπαρτιάτες. Εκείνη τους απάντησε ότι δεν βλέπει κάτι τέτοιο, εκτός εάν προσφερθούν εκατό Ορεσθάσιοι εθελοντές να πολεμήσουν, οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι. Οι Ορεσθάσιοι, το θεώρησαν αυτονόητο να προσφερθούν και να πεθάνουν όλοι, όπως προέβλεπε ο χρησμός, για να δώσουν την ελευθερία στους Φιγαλείς. Και έτσι έγινε και αργότερα οι Φιγαλείς ανακατέλαβαν την πόλη τους. (Παυσ. Αρκαδικά 39, 2-4). Οι Φιγαλείς για να θυμούνται την υπέρτατη προσφορά των εκατό Ορεσθασίων ανήγειραν στήλη που έγραφε:
«Πολυάνδριον Ορεσθασίων μη θαύμαζε, ξείνε. Αρκάδες εσμέν. Αυτόκλητοι γαρ θάνατον ελόντες, Φιγαλεύσιν ελευθερίην έδομεν»,
δηλαδή:
«Το πολυάνδριο των Ορεσθασίων μη θαυμάζεις ξένε. Αρκάδες είμαστε. Αφού μόνοι μας το θάνατο διαλέξαμε, στους Φιγαλείς δωρίσαμε τη λευτεριά»
Τα σχόλια και η μεταφορά στη σημερινή πραγματικότητα επαφίενται στον αναγνώστη...Σήμερα στο χώρο της αρχαίας Φιγαλείας σώζονται ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος με έναν εντυπωσιακό βωμό. Στη γύρω περιοχή διακρίνονται εύκολα τα τείχη του οχυρωματικού περιβόλου πάνω από τις απότομες πλαγιές και τους λόφους που κάποτε ήταν γεμάτα με τα αμπέλια των Φιγαλείων. Στον αρχαιολογικό χώρο οι ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη.
Φιγαλεία
Η Φιγαλεία ήταν αρχαία Αρκαδική πόλη, σήμερα διοικητικά ανήκει στον νομό Ηλείας.
Ανήκε στην Παρρασία χώρα, και βρισκόταν κτισμένη δίπλα στον ποταμό Νέδα και κοντά στις πόλεις Αλίφειρα και Λυκόσουρα. Οικιστής της πόλης ήταν ο Φιγαλέας ένας από τους 50 γιους του Λυκάονα εγγονός του Πελασγού. Ο βασιλιάς των Αρκάδων Φιάλος της άλλαξε το όνομα δίνοντας το δικό του Φίαλος αλλά γρήγορα ξαναπήρε το αρχικό της. Το όνομα της προέρχεται από τον Φίγαλο τον οικιστή της ή απο την νύμφη Φιγάλεια.
Οι Λακεδαιμόνιοι κατέλαβαν την πόλη μετά απο πολιορκία και σφάζοντας πολλούς κατοίκους, οι Φιγαλείς τότε την εγκατέλειψαν και πήγαν στην Αθήνα του Μιλτιάδη. Όλα αυτά έγιναν, σύμφωνα με τον Παυσανία στο δεύτερο έτος της τριακοστής ολυμπιάδας (659 π.Χ.). Αργότερα οι Φιγαλείς απευθύνθηκαν στο μαντείο των Δελφών για πάρουν χρησμό και να ανακαταλάβουν την πόλη τους. Η Πυθία τους είπε ότι θα ξανά ανά καταλάβουν την πόλη τους μόνο αν τους βοηθήσουν εκατό Ορεσθάσιοι οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι στην μάχη. Οι Ορεσθάσιοι μαθαίνοντας τον χρησμό έστειλαν εκατό στρατιώτες οι οποίοι και χάθηκαν στην μάχη, σύμφωνα με τον χρησμό, οι Φιγαλείς έδιωξαν τους Λακεδαιμόνιους και επέστρεψαν στην πατρίδα τους.
Στην Φιγάλεια υπήρχε ο ναός της Αρτέμιδας, το μεγαλοπρεπές άγαλμα του Ερμή, ο ναός του Διονύσου. Επίσης στην αγορά της πόλης υπήρχε στήλη με αφιέρωμα στην θυσία των Ορεσθάσιων και άγαλμα του Αραχίωνα, ολυμπιονίκη στο παγκράτιο σε δύο ολυμπιάδες. Ο Αραχίωνας είχε πεθάνει κατά την διάρκεια του τελικού με τον Κρεύγεα, αλλά οι Ελλανοδίκες τον ανακήρυξαν νικητή γιατί ο αντίπαλος του χρησιμοποίησε αντικανονικές λαβές οι οποίες επέφεραν και τον θάνατο του.
Σε απόσταση 12 σταδίων απο την πόλη υπήρχαν οι πηγές της Νέδας. Σύμφωνα με την μυθολογία όταν η Ρέα γέννησε το Δία στο Λύκαιο, οι νύμφες Νέδα, Θεισόα και Αγνώ έκρυψαν το βρέφος για να γλιτώσει από τον πατέρα του τον Κρόνο ο οποίος έτρωγε τα παιδιά του. Επειδή η Αρκαδία τότε ήταν ξερή, χωρίς νερά, η Ρέα κτύπησε με το ραβδί της το χώμα και βγήκε νερό. Αυτή η πηγή και το ποτάμι που δημιουργήθηκε ονομάστηκαν Νέδα, το μοναδικό ποτάμι στην Ελλάδα με θηλυκό όνομα. 40 στάδια από την πόλη ανάμεσα στα όρη Κωτίλιο και Ελάιον υπήρχε ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα.
Η θέση της αρχαίας πόλης έχει βρεθεί ανάμεσα στα σημερινά χωριά Φιγάλεια και Περιβόλια στον νομό Ηλείας. Οι ανασκαφές σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη και μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί τα αρχαία τείχη και ο ναός της Αρτέμιδας.[1]
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παραπομπές [Επεξεργασία]
1.↑ Παυσανία Αρκαδικά κεφάλαια XXXIX, XL, XLI
Αρχαία Φιγαλία (ή Φιγαλεία)
Η Αρχαία Φιγαλία (ή Φιγαλεία) υπήρξε κατά την αρχαιότητα μία από τις ισχυρότερες πόλεις της αρχαίας Αρκαδίας. Την πόλη περιέβαλε ισχυρό τείχος μήκους περίπου 4 χλμ., με πύργους ορθογώνιους και κυκλικούς, το οποίο σώζεται ακόμη και σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση και σε αρκετό ύψος.
Βρίσκεται κοντά στα σημερινά χωριά της Ηλείας Φιγαλεία και Περιβόλια, στην όμορφη κοιλάδα του ποταμού Νέδα. Η Νέδα (ο μοναδικός θηλυκός ποταμός) πήρε το όνομά της από την νύμφη Νέδα, θεότητα των νερών.
Η πόλη ήταν κτισμένη σε ύψωμα, με πολλά τείχη γύρω από γκρεμούς και ισχυρό οχυρωτικό περίβολο και εκοσμείτο από ωραία αγάλματα. Στην πόλη υπήρχε το ιερό της Αρτέμιδος "σωτήρας" με λίθινο άγαλμα της θεάς και γυμναστήριο με ωραιότατα αγάλματα του Ερμή και του ολυμπιονίκη του παγκρατίου Αρραχίωνα.
Οι Φιγαλείς είχαν δύο ιερά βουνά. Το Κωτίλιον όρος, όπου έκτισαν τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και το Ελάιον όρος (νότια από το χωριό Στόμιο της Ηλείας), στη νότια πλευρά του οποίου υπήρχε μια σπηλιά, πάνω από το βαθύ φαράγγι, όπου λατρευόταν η Μέλαινα Δήμητρα.
Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, δεύτερος ακέραιος ναός μετά το Θησείο της Αθήνας. Έργο του Ικτίνου, του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα, χρονολογείται ανάμεσα στο 420-400 π.Χ. και χτίστηκε πάνω σε βάσεις προγενέστερου ναού, από τους κατοίκους της γειτονικής Φιγάλειας.
Αφιερώθηκε στο θεό Απόλλωνα Επικούριο, για να τον ευχαριστήσουν που τους απάλλαξε από την επιδημία πανώλης το 420 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Ο ναός, δωρικός περίπτερος, ήταν χτισμένος από ντόπιο ασβεστόλιθο και υπήρξε αντικείμενο πολλών μελετών, εξαιτίας κυρίως της αρχιτεκτονικής του μορφής αλλά και του γλυπτικού του διάκοσμου.
Στο ναό αναφέρονται περιηγητές των χρόνων της Τουρκοκρατίας, αλλά το 1811-12 μελετήθηκε από την εταιρεία των "Ντιλετάντι», που απέσπασε είκοσι τρεις πλάκες από τη ζωφόρο και τις μετόπες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Τα γλυπτά αυτά έχουν θέμα τους σκηνές αμαζονομαχίας (μάχη ανάμεσα στους Έλληνες και στις Αμαζόνες) και κενταυρομαχίας (μάχη ανάμεσα στους Λαπίθες και στους Κένταυρους).
Ο εξαιρετικά καλλίγραμμος ναός, με προσανατολισμό από βορρά προς νότο, χωρίζεται σε πρόναο και σηκό με έξι κίονες στην πρόσοψη και δεκαπέντε στις μακρές πλευρές. Ο σηκός, ειδικότερα, χωρίζεται σε δυο διαμερίσματα, των οποίων το πρώτο, που είναι και το μεγαλύτερο, έχει στα πλάγια από πέντε ιωνικούς ημικίονες, που στερεώνονται στους τοίχους με αντιστηρίγματα. Στη στενή νότια πλευρά του ναού υπήρχε ένας μεμονωμένος κορινθιακός κίονας, ο αρχαιότερος του είδους στην Ελλάδα. Μέσα στο σηκό θεωρείται ότι ήταν στημένο το λατρευτικό άγαλμα του Απόλλωνα, το οποίο κατά τον Παυσανία ήταν χάλκινο μεγάλων διαστάσεων. Αντικαταστάθηκε αργότερα με μαρμάρινο.
Το ανώτερο τμήμα του σηκού περιέτρεχε ζωφόρος με τις ανάγλυφες σκηνές κενταυρομαχίας και αμαζονομαχίας. Στις ανασκαφές που διενεργούνται, αποκαλύφθηκαν μεταξύ άλλων, τμήματα των γλυπτών της ζωφόρου και ένας σιδερένιος Κούρος, που αποδεικνύει πόσο παλιά ήταν η ιστορία της λατρείας στο χώρο. Πρόσφατα ήρθαν στο φως ευρήματα ελληνιστικά και ρωμαϊκά.
Οι Φιγαλείς, έρεπαν στο γλέντι και στην καλοζωία και ήταν λάτρεις του κρασιού και των ταξιδιών. Είχαν μάλιστα φτιάξει ναό αφιερωμένο στο Διόνυσο τον ακρατοφόρο, το άγαλμα του οποίου έλαμπε κόκκινο μέσα στα αμπέλια, βαμμένο με κιννάβαρι (θειούχο υδράργυρο). Στα ρωμαϊκά χρόνια οι Φιγαλείς έκοψαν νομίσματα που εμφάνιζαν τη Νέδα με τη μορφή θεού που κρατάει στα χέρια του υδρία απ' όπου χύνεται νερό.
Η πόλη ιδρύθηκε από τον Φίγαλο, γιο του Λυκάωνα, ιδρυτή της Λυκόσουρας. Το 659 π.Χ. η πόλη κυριεύτηκε από τους Σπαρτιάτες, με τους οποίους είχε μακροχρόνια διαμάχη. Oι Φιγαλείς χάνοντας την ελευθερία τους εγκατέλειψαν την πατρίδα τους. Μετά από λίγα χρόνια ζήτησαν χρησμό από την Πυθία για το αν θα ανακτήσουν την πατρίδα και την ελευθερία τους πολεμώντας τους Σπαρτιάτες. Εκείνη τους απάντησε ότι δεν βλέπει κάτι τέτοιο, εκτός εάν προσφερθούν εκατό Ορεσθάσιοι εθελοντές να πολεμήσουν, οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι. Οι Ορεσθάσιοι, το θεώρησαν αυτονόητο να προσφερθούν και να πεθάνουν όλοι, όπως προέβλεπε ο χρησμός, για να δώσουν την ελευθερία στους Φιγαλείς. Και έτσι έγινε και αργότερα οι Φιγαλείς ανακατέλαβαν την πόλη τους. (Παυσ. Αρκαδικά 39, 2-4). Οι Φιγαλείς για να θυμούνται την υπέρτατη προσφορά των εκατό Ορεσθασίων ανήγειραν στήλη που έγραφε:
«Πολυάνδριον Ορεσθασίων μη θαύμαζε, ξείνε. Αρκάδες εσμέν. Αυτόκλητοι γαρ θάνατον ελόντες, Φιγαλεύσιν ελευθερίην έδομεν»,
δηλαδή:
«Την πολυανδρία των Ορεσθασίων μη θαυμάζεις ξένε. Αρκάδες είμαστε. Αφού μόνοι μας το θάνατο διαλέξαμε, στους Φιγαλείς δωρίσαμε τη λευτεριά»
Ο Παυσανίας (VIII 39-41) αναφέρει στη Φιγάλεια την ύπαρξη ιερών της Αρτέμιδος Σωτήρος, του Διονύσου Ακρατοφόρου και της Ευρυνόμης, καθώς και Γυμνασίου και Αγοράς με τα αγάλματα του Ερμή και του Ολυμπιονίκη Αρραχίωνα. Ένα άγαλμα κούρου, που είναι εκτεθειμένο στο Μουσείο Ολυμπίας θεωρείται ότι απεικονίζει τον Αρραχίωνα, βρέθηκε δε στο χώρο της Αρχαίας Αγοράς της πόλης.
Σήμερα στο χώρο της αρχαίας Φιγαλείας σώζονται ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος με έναν εντυπωσιακό βωμό. Στη γύρω περιοχή διακρίνονται εύκολα τα τείχη του οχυρωματικού περιβόλου πάνω από τις απότομες πλαγιές και τους λόφους που κάποτε ήταν γεμάτα με τα αμπέλια των Φιγαλείων. Στον αρχαιολογικό χώρο οι ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη.
ΣΗΜΕΡΑ.....
Η Φιγάλεια, πρώην Παύλιτσα, βρίσκεται όμορφα κρυμμένη σε ένα άνοιγμα πάνω από τη Νέδα και είναι χωρισμένη σε δύο οικισμούς. Ο ένας είναι προς τα ανατολικά, πάνω στο δρόμο που έρχεται από Πλατάνια και περνά το καινούργιο γεφύρι της Νέδας. Εκεί υπάρχει η αρχαία Κρήνη, κάτω από τεράστια πλατάνια, που είναι όπως την είδε ο Παυσανίας, βγάζοντας συνεχώς νερό από τότε.
Από αυτήν την τοποθεσία ξεκινά και το πρώτο μονοπάτι για τη Νέδα.
Όταν έρθετε από Περιβόλια, φτάνετε στο σταυροδρόμι με τις πολλές πινακίδες που δείχνουν τα μονοπάτια και τους αρχαιολογικούς χώρους. Από εκεί στρίβετε προς τη Νέδα και αρχίζουν οι εξής επιλογές:
Να πάτε δεξιά στο μονοπάτι για να δείτε τα τείχη που περικλείουν όλη την περιοχή και τους τάφους. Συνεχίζοντας φτάνετε στο Στόμιο περνώντας και από το εκκλησάκι της Παναγιάς και την πιθανότατη θέση της σπηλιάς της Μέλαινας Δήμητρας.
Να συνεχίσετε και να κατηφορίσετε αριστερά για το νέο χωριό με τα πιο καινούργια σπίτια και από εκεί να βγείτε πάλι στη Νέδα.
Πριν κατηφορίσετε να στρίψετε δεξιά όπως δείχνουν οι πινακίδες και να φτάσετε στα ερείπια του ναού της Αθηνάς.
Πριν το Ναό της Αθηνάς να στρίψετε ξανά δεξιά, να βγείτε στην κορυφή του μικρού λόφου και κατόπιν να κατηφορίσετε για να βγείτε ακριβώς στο πέτρινο γεφύρι κάτω από τα Πλατάνια.
Δ Η Μ Ο Σ Φ Ι Γ Α Λ Ε Ι Α Σ
Η Αρχαία Φιγάλεια (ή Φιγαλεία) υπήρξε μια ακμαία και σημαντική πόλη της αρχαίας Αρκαδίας. Βρίσκεται κοντά στα σημερινά χωριά της Ηλείας Φιγαλεία και Περιβόλια, στην όμορφη κοιλάδα του ποταμού Νέδα. Η Νέδα (ο μοναδικός θυληκός ποταμός) πήρε το όνομά της από την νύμφη Νέδα, θεότητα των νερών. Η πόλη ήταν κτισμένη σε ύψωμα, με πολλά τείχη γύρω από γκρεμούς και ισχυρό οχειρωτικό περίβολο και εκοσμείτο από ωραία αγάλματα. Στην πόλη υπήρχε το ιερό της Αρτέμιδος "σώτειρας" με λίθινο άγαλμα της θεάς και γυμναστήριο με ωραιότατα αγάλματα του Ερμή και του ολυμπιονίκη του παγκρατίου Αρραχίωνα. Οι Φιγαλείς είχαν δύο ιερά βουνά. Το Κωτίλιον όρος, όπου έκτισαν τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και το Ελάιον όρος (νότια από το χωριό Στόμιο της Ηλείας), στη νότια πλευρά του οποίου υπήρχε μια σπηλιά, πάνω από το βαθύ φαράγγι, όπου λατρευόταν η Μέλαινα Δήμητρα.
Οι Φιγαλείς, που έρεπαν στο γλέντι και στην καλοζωία και ήταν λάτρεις του κρασιού και των ταξιδιών. Είχαν μάλιστα φτιάξει ναό αφιερωμένο στο Διόνυσο τον ακρατοφόρο, το άγαλμα του οποίου έλαμπε κόκκινο μέσα στα αμπέλια, βαμμένο με κινναβάρι (θειούχο υδράργυρο). Στα ρωμαϊκά χρόνια οι Φιγαλείς έκοψαν νομίσματα που εμφάνιζαν τη Νέδα με τη μορφή θεού που κρατάει στα χέρια του υδρία απ' όπου χύνεται νερό.
Η πόλη ιδρύθηκε από τον Φίγαλο, γιό του Λυκάωνα, ιδρυτή της Λυκόσουρας. Το 659 π.Χ. η πόλη κυριεύτηκε από τους Σπαρτιάτες, με τους οποίους είχε μακροχόνια διαμάχη. Oι Φιγαλείς χάνοντας την ελευθερία τους εγκατέλειψαν την πατρίδα τους. Μετά από λίγα χρόνια ζήτησαν χρησμό από την Πυθία για το αν θα ανακτήσουν την πατρίδα και την ελευθερία τουςπολεμώντας τους Σπαρτιάτες. Εκείνη τους απάντησε ότι δεν βλέπει κάτι τέτοιο, εκτός εάν προσφερθούν εκατό Ορεσθάσιοι εθελοντές να πολεμήσουν, οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι. Οι Ορεσθάσιοι, το θεώρησαν αυτονόητο να προσφερθούν και να πεθάνουν όλοι, όπως προέβλεπε ο χρησμός, για να δώσουν την ελευθερία στους Φιγαλείς. Και έτσι έγινε και αργότερα οι Φιγαλείς ανακατέλαβαν την πόλη τους. (Παυσ. Αρκαδικά 39, 2-4). Οι Φιγαλείς για να θυμούνται την υπέρτατη προσφορά των εκατό Ορεσθασίων ανήγειραν στήλη που έγραφε:
«Πολυάνδριον Ορεσθασίων μη θαύμαζε, ξείνε. Αρκάδες εσμέν. Αυτόκλητοι γαρ θάνατον ελόντες, Φιγαλεύσιν ελευθερίην έδομεν»,
δηλαδή:
«Το πολυάνδριο των Ορεσθασίων μη θαυμάζεις ξένε. Αρκάδες είμαστε. Αφού μόνοι μας το θάνατο διαλέξαμε, στους Φιγαλείς δωρίσαμε τη λευτεριά»
Τα σχόλια και η μεταφορά στη σημερινή πραγματικότητα επαφίενται στον αναγνώστη...Σήμερα στο χώρο της αρχαίας Φιγαλείας σώζονται ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος με έναν εντυπωσιακό βωμό. Στη γύρω περιοχή διακρίνονται εύκολα τα τείχη του οχυρωματικού περιβόλου πάνω από τις απότομες πλαγιές και τους λόφους που κάποτε ήταν γεμάτα με τα αμπέλια των Φιγαλείων. Στον αρχαιολογικό χώρο οι ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη.
Φιγαλεία
Η Φιγαλεία ήταν αρχαία Αρκαδική πόλη, σήμερα διοικητικά ανήκει στον νομό Ηλείας.
Ανήκε στην Παρρασία χώρα, και βρισκόταν κτισμένη δίπλα στον ποταμό Νέδα και κοντά στις πόλεις Αλίφειρα και Λυκόσουρα. Οικιστής της πόλης ήταν ο Φιγαλέας ένας από τους 50 γιους του Λυκάονα εγγονός του Πελασγού. Ο βασιλιάς των Αρκάδων Φιάλος της άλλαξε το όνομα δίνοντας το δικό του Φίαλος αλλά γρήγορα ξαναπήρε το αρχικό της. Το όνομα της προέρχεται από τον Φίγαλο τον οικιστή της ή απο την νύμφη Φιγάλεια.
Οι Λακεδαιμόνιοι κατέλαβαν την πόλη μετά απο πολιορκία και σφάζοντας πολλούς κατοίκους, οι Φιγαλείς τότε την εγκατέλειψαν και πήγαν στην Αθήνα του Μιλτιάδη. Όλα αυτά έγιναν, σύμφωνα με τον Παυσανία στο δεύτερο έτος της τριακοστής ολυμπιάδας (659 π.Χ.). Αργότερα οι Φιγαλείς απευθύνθηκαν στο μαντείο των Δελφών για πάρουν χρησμό και να ανακαταλάβουν την πόλη τους. Η Πυθία τους είπε ότι θα ξανά ανά καταλάβουν την πόλη τους μόνο αν τους βοηθήσουν εκατό Ορεσθάσιοι οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι στην μάχη. Οι Ορεσθάσιοι μαθαίνοντας τον χρησμό έστειλαν εκατό στρατιώτες οι οποίοι και χάθηκαν στην μάχη, σύμφωνα με τον χρησμό, οι Φιγαλείς έδιωξαν τους Λακεδαιμόνιους και επέστρεψαν στην πατρίδα τους.
Στην Φιγάλεια υπήρχε ο ναός της Αρτέμιδας, το μεγαλοπρεπές άγαλμα του Ερμή, ο ναός του Διονύσου. Επίσης στην αγορά της πόλης υπήρχε στήλη με αφιέρωμα στην θυσία των Ορεσθάσιων και άγαλμα του Αραχίωνα, ολυμπιονίκη στο παγκράτιο σε δύο ολυμπιάδες. Ο Αραχίωνας είχε πεθάνει κατά την διάρκεια του τελικού με τον Κρεύγεα, αλλά οι Ελλανοδίκες τον ανακήρυξαν νικητή γιατί ο αντίπαλος του χρησιμοποίησε αντικανονικές λαβές οι οποίες επέφεραν και τον θάνατο του.
Σε απόσταση 12 σταδίων απο την πόλη υπήρχαν οι πηγές της Νέδας. Σύμφωνα με την μυθολογία όταν η Ρέα γέννησε το Δία στο Λύκαιο, οι νύμφες Νέδα, Θεισόα και Αγνώ έκρυψαν το βρέφος για να γλιτώσει από τον πατέρα του τον Κρόνο ο οποίος έτρωγε τα παιδιά του. Επειδή η Αρκαδία τότε ήταν ξερή, χωρίς νερά, η Ρέα κτύπησε με το ραβδί της το χώμα και βγήκε νερό. Αυτή η πηγή και το ποτάμι που δημιουργήθηκε ονομάστηκαν Νέδα, το μοναδικό ποτάμι στην Ελλάδα με θηλυκό όνομα. 40 στάδια από την πόλη ανάμεσα στα όρη Κωτίλιο και Ελάιον υπήρχε ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα.
Η θέση της αρχαίας πόλης έχει βρεθεί ανάμεσα στα σημερινά χωριά Φιγάλεια και Περιβόλια στον νομό Ηλείας. Οι ανασκαφές σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη και μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί τα αρχαία τείχη και ο ναός της Αρτέμιδας.[1]
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παραπομπές [Επεξεργασία]
1.↑ Παυσανία Αρκαδικά κεφάλαια XXXIX, XL, XLI
Αρχαία Φιγαλία (ή Φιγαλεία)
Η Αρχαία Φιγαλία (ή Φιγαλεία) υπήρξε κατά την αρχαιότητα μία από τις ισχυρότερες πόλεις της αρχαίας Αρκαδίας. Την πόλη περιέβαλε ισχυρό τείχος μήκους περίπου 4 χλμ., με πύργους ορθογώνιους και κυκλικούς, το οποίο σώζεται ακόμη και σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση και σε αρκετό ύψος.
Βρίσκεται κοντά στα σημερινά χωριά της Ηλείας Φιγαλεία και Περιβόλια, στην όμορφη κοιλάδα του ποταμού Νέδα. Η Νέδα (ο μοναδικός θηλυκός ποταμός) πήρε το όνομά της από την νύμφη Νέδα, θεότητα των νερών.
Η πόλη ήταν κτισμένη σε ύψωμα, με πολλά τείχη γύρω από γκρεμούς και ισχυρό οχυρωτικό περίβολο και εκοσμείτο από ωραία αγάλματα. Στην πόλη υπήρχε το ιερό της Αρτέμιδος "σωτήρας" με λίθινο άγαλμα της θεάς και γυμναστήριο με ωραιότατα αγάλματα του Ερμή και του ολυμπιονίκη του παγκρατίου Αρραχίωνα.
Οι Φιγαλείς είχαν δύο ιερά βουνά. Το Κωτίλιον όρος, όπου έκτισαν τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και το Ελάιον όρος (νότια από το χωριό Στόμιο της Ηλείας), στη νότια πλευρά του οποίου υπήρχε μια σπηλιά, πάνω από το βαθύ φαράγγι, όπου λατρευόταν η Μέλαινα Δήμητρα.
Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, δεύτερος ακέραιος ναός μετά το Θησείο της Αθήνας. Έργο του Ικτίνου, του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα, χρονολογείται ανάμεσα στο 420-400 π.Χ. και χτίστηκε πάνω σε βάσεις προγενέστερου ναού, από τους κατοίκους της γειτονικής Φιγάλειας.
Αφιερώθηκε στο θεό Απόλλωνα Επικούριο, για να τον ευχαριστήσουν που τους απάλλαξε από την επιδημία πανώλης το 420 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Ο ναός, δωρικός περίπτερος, ήταν χτισμένος από ντόπιο ασβεστόλιθο και υπήρξε αντικείμενο πολλών μελετών, εξαιτίας κυρίως της αρχιτεκτονικής του μορφής αλλά και του γλυπτικού του διάκοσμου.
Στο ναό αναφέρονται περιηγητές των χρόνων της Τουρκοκρατίας, αλλά το 1811-12 μελετήθηκε από την εταιρεία των "Ντιλετάντι», που απέσπασε είκοσι τρεις πλάκες από τη ζωφόρο και τις μετόπες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Τα γλυπτά αυτά έχουν θέμα τους σκηνές αμαζονομαχίας (μάχη ανάμεσα στους Έλληνες και στις Αμαζόνες) και κενταυρομαχίας (μάχη ανάμεσα στους Λαπίθες και στους Κένταυρους).
Ο εξαιρετικά καλλίγραμμος ναός, με προσανατολισμό από βορρά προς νότο, χωρίζεται σε πρόναο και σηκό με έξι κίονες στην πρόσοψη και δεκαπέντε στις μακρές πλευρές. Ο σηκός, ειδικότερα, χωρίζεται σε δυο διαμερίσματα, των οποίων το πρώτο, που είναι και το μεγαλύτερο, έχει στα πλάγια από πέντε ιωνικούς ημικίονες, που στερεώνονται στους τοίχους με αντιστηρίγματα. Στη στενή νότια πλευρά του ναού υπήρχε ένας μεμονωμένος κορινθιακός κίονας, ο αρχαιότερος του είδους στην Ελλάδα. Μέσα στο σηκό θεωρείται ότι ήταν στημένο το λατρευτικό άγαλμα του Απόλλωνα, το οποίο κατά τον Παυσανία ήταν χάλκινο μεγάλων διαστάσεων. Αντικαταστάθηκε αργότερα με μαρμάρινο.
Το ανώτερο τμήμα του σηκού περιέτρεχε ζωφόρος με τις ανάγλυφες σκηνές κενταυρομαχίας και αμαζονομαχίας. Στις ανασκαφές που διενεργούνται, αποκαλύφθηκαν μεταξύ άλλων, τμήματα των γλυπτών της ζωφόρου και ένας σιδερένιος Κούρος, που αποδεικνύει πόσο παλιά ήταν η ιστορία της λατρείας στο χώρο. Πρόσφατα ήρθαν στο φως ευρήματα ελληνιστικά και ρωμαϊκά.
Οι Φιγαλείς, έρεπαν στο γλέντι και στην καλοζωία και ήταν λάτρεις του κρασιού και των ταξιδιών. Είχαν μάλιστα φτιάξει ναό αφιερωμένο στο Διόνυσο τον ακρατοφόρο, το άγαλμα του οποίου έλαμπε κόκκινο μέσα στα αμπέλια, βαμμένο με κιννάβαρι (θειούχο υδράργυρο). Στα ρωμαϊκά χρόνια οι Φιγαλείς έκοψαν νομίσματα που εμφάνιζαν τη Νέδα με τη μορφή θεού που κρατάει στα χέρια του υδρία απ' όπου χύνεται νερό.
Η πόλη ιδρύθηκε από τον Φίγαλο, γιο του Λυκάωνα, ιδρυτή της Λυκόσουρας. Το 659 π.Χ. η πόλη κυριεύτηκε από τους Σπαρτιάτες, με τους οποίους είχε μακροχρόνια διαμάχη. Oι Φιγαλείς χάνοντας την ελευθερία τους εγκατέλειψαν την πατρίδα τους. Μετά από λίγα χρόνια ζήτησαν χρησμό από την Πυθία για το αν θα ανακτήσουν την πατρίδα και την ελευθερία τους πολεμώντας τους Σπαρτιάτες. Εκείνη τους απάντησε ότι δεν βλέπει κάτι τέτοιο, εκτός εάν προσφερθούν εκατό Ορεσθάσιοι εθελοντές να πολεμήσουν, οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι. Οι Ορεσθάσιοι, το θεώρησαν αυτονόητο να προσφερθούν και να πεθάνουν όλοι, όπως προέβλεπε ο χρησμός, για να δώσουν την ελευθερία στους Φιγαλείς. Και έτσι έγινε και αργότερα οι Φιγαλείς ανακατέλαβαν την πόλη τους. (Παυσ. Αρκαδικά 39, 2-4). Οι Φιγαλείς για να θυμούνται την υπέρτατη προσφορά των εκατό Ορεσθασίων ανήγειραν στήλη που έγραφε:
«Πολυάνδριον Ορεσθασίων μη θαύμαζε, ξείνε. Αρκάδες εσμέν. Αυτόκλητοι γαρ θάνατον ελόντες, Φιγαλεύσιν ελευθερίην έδομεν»,
δηλαδή:
«Την πολυανδρία των Ορεσθασίων μη θαυμάζεις ξένε. Αρκάδες είμαστε. Αφού μόνοι μας το θάνατο διαλέξαμε, στους Φιγαλείς δωρίσαμε τη λευτεριά»
Ο Παυσανίας (VIII 39-41) αναφέρει στη Φιγάλεια την ύπαρξη ιερών της Αρτέμιδος Σωτήρος, του Διονύσου Ακρατοφόρου και της Ευρυνόμης, καθώς και Γυμνασίου και Αγοράς με τα αγάλματα του Ερμή και του Ολυμπιονίκη Αρραχίωνα. Ένα άγαλμα κούρου, που είναι εκτεθειμένο στο Μουσείο Ολυμπίας θεωρείται ότι απεικονίζει τον Αρραχίωνα, βρέθηκε δε στο χώρο της Αρχαίας Αγοράς της πόλης.
Σήμερα στο χώρο της αρχαίας Φιγαλείας σώζονται ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος με έναν εντυπωσιακό βωμό. Στη γύρω περιοχή διακρίνονται εύκολα τα τείχη του οχυρωματικού περιβόλου πάνω από τις απότομες πλαγιές και τους λόφους που κάποτε ήταν γεμάτα με τα αμπέλια των Φιγαλείων. Στον αρχαιολογικό χώρο οι ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη.
ΣΗΜΕΡΑ.....
Η Φιγάλεια, πρώην Παύλιτσα, βρίσκεται όμορφα κρυμμένη σε ένα άνοιγμα πάνω από τη Νέδα και είναι χωρισμένη σε δύο οικισμούς. Ο ένας είναι προς τα ανατολικά, πάνω στο δρόμο που έρχεται από Πλατάνια και περνά το καινούργιο γεφύρι της Νέδας. Εκεί υπάρχει η αρχαία Κρήνη, κάτω από τεράστια πλατάνια, που είναι όπως την είδε ο Παυσανίας, βγάζοντας συνεχώς νερό από τότε.
Από αυτήν την τοποθεσία ξεκινά και το πρώτο μονοπάτι για τη Νέδα.
Όταν έρθετε από Περιβόλια, φτάνετε στο σταυροδρόμι με τις πολλές πινακίδες που δείχνουν τα μονοπάτια και τους αρχαιολογικούς χώρους. Από εκεί στρίβετε προς τη Νέδα και αρχίζουν οι εξής επιλογές:
Να πάτε δεξιά στο μονοπάτι για να δείτε τα τείχη που περικλείουν όλη την περιοχή και τους τάφους. Συνεχίζοντας φτάνετε στο Στόμιο περνώντας και από το εκκλησάκι της Παναγιάς και την πιθανότατη θέση της σπηλιάς της Μέλαινας Δήμητρας.
Να συνεχίσετε και να κατηφορίσετε αριστερά για το νέο χωριό με τα πιο καινούργια σπίτια και από εκεί να βγείτε πάλι στη Νέδα.
Πριν κατηφορίσετε να στρίψετε δεξιά όπως δείχνουν οι πινακίδες και να φτάσετε στα ερείπια του ναού της Αθηνάς.
Πριν το Ναό της Αθηνάς να στρίψετε ξανά δεξιά, να βγείτε στην κορυφή του μικρού λόφου και κατόπιν να κατηφορίσετε για να βγείτε ακριβώς στο πέτρινο γεφύρι κάτω από τα Πλατάνια.
Δ Η Μ Ο Σ Φ Ι Γ Α Λ Ε Ι Α Σ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου